تاریخچه ی سازمان امداد و نجات

دانلود مقاله و تحقیق برای دانش آموزان ایرانی 

یا سلام خدمت شما بازدیدکنندگان عزیز 

امیدوارم از مقالات و وبلاگ من راضی باشید 

مقالات:

تاریخچه ی سازمان امداد و نجات 

این مقاله را می توان برای درس دفاعی هم استفاده کرد  

مقاله سیاسی تاریخچه ی سازمان امداد و نجات

تاریخچه ی سازمان امداد و نجات
آشنایی با سوابق و فعالیتهای سازمان امداد و نجات

در خرداد ماه 1302 با وقوع زلزله ای در شرق خراسان و زلزله ای دیگر به فاصله 3 ماه بعد در سیرجان و کرمان و همچنین جاری شدن سیلاب های گسترده در همان سال در استانهای گیلان, مازندران , آذربایجان شرقی و اصفهان زندگی بسیاری از هموطنان به مخاطره افتاد وباعث تلفات و خسارات بسیاری گردید. در این سوانح برای اولین بار نیروهای ارتش بعنوان عوامل حکومتی و با استفاده از نیرو و امکانات موجود به کمک آسیب دیدگان شتافتند و اولین استمداد ملی برای کمک به آسیب دیدگان در سطح کشور انجام گردید . این استمداد جرقه ای برای سازماندهی جمعیت شیر و خورشید سرخ بود. اولین جلسه این جمعیت تحت عنوان جمعیت شیرو خورشید سرخ در ششم مرداد مصادف با عید غدیر سال 1302 در عمارت گلستان تشکیل شد . در ابتدا فعالیتهای امدادی بعنوان یک فعالیت جنبی و در سایه خدمات درمانی که بیشتر مورد نیاز جامعه بود، قرار گرفت. در آن هنگام بیشترین عوامل امدادی جمعیت نیروهای داوطلب یا دانش آموزان عضو سازمان جوانان بودند . اولین آئین نامه خدمات امدادی در سال 1347 به تصویب هیئت مرکزی جمعیت رسید. بموجب این آئین نامه مسئولیت ارائه خدمات امدادی درمانی به آسیب دیدگان جنگ و همچنین ارائه خدمات امدادی به آسیب دیدگان سوانح و سوانح طبیعی در زمان صلح بعهده جمعیت محول گردیده بود. اولین تشکیلات رسمی امداد بصورت منظم با استخدام نیروهای تمام وقت جهت ادارات سازمان مرکزی امداد کل و زیر نظر هیئت کمک به آسیب دیدگان که در واقع نقش سازمان امدادی ملی کشور را ایفا میکرد در سال 1350 آغاز بکار کرد.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و استقرار نظام جمهوری اسلامی همراه با دگرگون شدن ساختار کلی جمعیت و جدا شدن بخش درمان از فعالیت های آن ، عمده وظایف جمعیت به خدمات امدادی سوانح، جوانان و خدمات حمایتی معطوف گردید . در سال 1360 بنا به ضرورت یکبار دیگر ساختار تشکیلاتی امداد بر حسب وضعیت جدید و شرایط جنگ تحمیلی مورد تجدید نظر قرار گرفت . تربیت و تامین نیروهای انسانی در زمینه های درمان , فنی و خدماتی ، پشتیبانی و حمایت و ارائه خدمات امدادی به آوارگان مناطق جنگی و مناطق بمباران شده نیز جزء خدمات جمعیت قرار گرفت . خدمات ارزنده جمعیت در عملیاتهای گسترده ملی و بین المللی ، زلزله سال 69 گیلان و زنجان و بحران آوارگان عراقی در سال 1370 موجب گردید جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه ای را در بین جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر کسب نماید و بعنوان یکی از 10 جمعیت قدرتمند جهان در پاسخگوئی به سوانح مطرح گردد.
ب- تشکیلات و نقش سازمان امداد ونجات:
در سال 1379، با اضافه شدن واژه نجات به سازمان امداد ، وظائف این سازمان وارد مرحله نوینی شد و مسئولان سازمان برای اجرای نفشی فراتر و پر اثرتر در جامعه ، تغییراتی را در نمودار تشکیلاتی (چارت سازمانی ) و نیروی انسانی اعمال کردند .هم اینک این سازمان از بخشهای زیر تشکیل یافته است:
معاونت آموزش و برنامه ریزی : که دارای دوبخش مدیریت آموزش و مدیریت آمار و برنامه ریزی می باشد.
معاونت عملیات : که در بردارنده چهار بخش مدیریت عملیات ، مدیریت پشتیبانی عملیات ، مدیریت امداد هوائی - دریایی و مدیریت ارتباطات و مخابرات رادیویی است.
معاونت خدمات و پشتیبانی : نیز بخشهای مدیریت ترابری ، مدیریت امور اداری و مدیریت تدارکات را داراست.
ترابری - امکانات موجود ترابری و حمل و نقل سازمان از نظر تعداد و نوع وسائط نقلیه یکی از ناوگان بزرگ حمل و نقل کشور در زمینه های امدادی محسوب میشود و با خریدهای مستمر وسائط نقلیه کاربردی نظیر وانت آمبولانس و کامیون از نظر حمل و نقل و جابجائی محموله های امدادی برای عملیات درون مرزی و برون مرزی در حال حاضر بیش از 3000 دستگاه وسائط نقلیه امدادی در اختیار می باشد.
انبارها - بمنظور بهینه سازی کیفیت ارائه خدمات امدادی ، پایگاههای امداد و نجات با وسعت 200000 متر مربع زیر بنا جهت پایگاه امدادی و انبار احداث شده است .
اطلاعات انبارهای مراکز استانها بر اساس یک برنامه رایانه ای به پایگاه مرکزی وصل میباشند و اطلاعات موجودی و تغییرات موجودی انبارها بصورت روز در اختیار حوزه سازمان امداد و نجات (پایگاه مرکزی ) قرار میگیرد.
سیستم ارتباطات رادیویی : این سیستم که به عنوان سلسله اعصاب مرکزی سازمان در سوانح مطرح است، در سال 1336 برای اولین بار به خدمت گرفته شد . در حال حاضر شبکه ارتباطی جمعیت هلال احمر ایران یکی از قوی ترین مراکز امدادی در بین جمعیت های ملی منطقه محسوب میشود.
هم اینک سیستم ارتباطی VHF با 276 دستگاه ثابت و 268 دستگاه سیار و 480 دستگاه دستی و 30 تکرار کننده و 150 دکل مخابراتی و سیستم ارتباطی HF با 118 دستگاه ثابت و 60 دستگاه سیار کلیه مراکز استانها و نقاط دور افتاده و حادثه خیز با ایستگاه مرکزی در ارتباط هستند.
امداد هوائی : در حال حاصر سازمان امداد و نجات از پنج فروند هلیکوپتر ( از نوع 205 )و تعداد 14نفر نیروی متخصص در بخش مدیریت امداد هوائی – دریایی استفاده می نماید . در 20 سال گذشته ، این واحد در عملیاتهای مختلف بیش از 6000 ساعت پرواز داشته است .
امداد دریایی : سازمان امداد و نجات با عنایت به ضرورت احساس شده در امر جستجو و نجات در دریا و سیلاب به تازگی اقدام به راه اندازی و تکمیل دو پایگاه امداد و نجات دریا و سیلاب در استانهای جنوبی (بوشهر و بندرعباس) نموده و همچنین تمهید مقدمات جهت استانهای شمالی کشور در حال انجام میباشد.
امداد خواهران : این واحد از جمله فعالیتهای دارای پیشینه طولانی در سازمان امداد و نجات بوده و به عنوان مثال تنها در چهار سال اول دفاع مقدس (1358 لغایت 1361 ) اقدام به برگزاری 310 دوره آموزشی و تربیت 9500 امدادگر خواهر نموده و در سوانح بزرگی چون زلزله گیلان و زنجان در سال 1369 ، 435 نفر از بانوان امدادگر در امر ارائه خدمات رفاهی – امدادی به آسیب دیدگان پرداخته اند . در طول ده سال اخیر تعداد 24350 دوره آموزشی جهت 708722 نفر از بانوان در زمینه امداد و کمکهای اولیه برگزار شده و در بخش عملیات امدادی نیز بجز اشغال در امور امداد پزشکی ، انتقال مصدومین ، بهداشت ، پشتیبانی و تدارکات ، جدیداً این واحد وارد مقوله حمایتهای روانی از مصدومین و امدادگران شده و با انجام دوره ها و برنامه های مختلف توان خود را افزوده است .
امداد کوهستان : واحد عملیاتی امداد کوهستان از سال 1376 برای ارائه خدمات امدادی و جستجو و نجات در مناطق مختلف کوهستانهای تهران استقرار یافت و با بهره گیری از نیروهای داوطلب مجرب در قالب نیروهای کوهنوردی و درمانی فعالیتهای خود را گسترش دادند . در طول مدت استقرار درمانگاه امدادی و بکارگیری نیروهای امدادی متخصص در منطقه توچال از سال 1378 تا کنون به بیش از 6000 نفر خدمات مختلف امدادی ارائه شده و با تلاش مجدانه نیروها ، آمار فوت شدگان کاهش محسوسی داشته است.
امداد و نجات جاده ای : این سازمان در راستای اهداف بشر دوستانه جمعیت از سالها قبل اقدام به ارائه خدمات در زمینه تصادفات جاده ای خصوصاً در محورهای پر تردد و پر حادثه کشور می نمود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز تعداد پایگاههای امداد جاده ای ثابت جمعیت از 3 مورد به 89 مورد رسیده است و هر ساله در ایام زمستان و نوروز و سایر مواقع پرتردد ، اقدام به فعال سازی اکیپهای سیار و ثابت غیر پایگاهی مینماید.
ب-1 :فعالیتهای آموزشی سازمان امداد و نجات:
آموزش امداد و نجات یکی از محوری ترین فعالیتهای این سازمان بویژه در زمانهای غیر بحرانی محسوب می شود و هدف از آن ارتقاء سطح آمادگی ملی ، افزایش آگاهی عمومی از سوانح و همچنین توان افزائی نیروهای همکار با جمعیت هلال احمر در امر پاسخگوئی به سوانح می باشد .به همین دلیل آموزشهای مختلفی در سطوح مختلف پیش بینی شده تا با نیاز سنجی واحدهای آموزشی زیر نظر معاونت آموزشی و برنامه ریزی سازمان در سراسر کشور به مرحله اجراء در آیند.
دوره های آموزشی استاندارد معاونت آموزش و برنامه ریزی سازمان امداد و نجات :
1. دوره آموزشی کمکهای اولیه و خود امدادی : به منظور ترویج فرهنگ ایمنی و خود امدادی کلیه افراد قادرند بدون هیچ محدودیتی در این دوره 8 و 32 ساعته رایگان شرکت نمایند.
2. دوره آموزشی تکمیلی امداد و کمکهای اولیه : کلیه افرادی که گواهینامه دوره های عمومی را دارند، قادرند در این دوره 160 ساعته شرکت کنند.
3. دوره های امداد – نجات تخصصی : این دوره های در رشته های مختلف امداد کوهستان ، امداد جاده ای ، امداد دریایی ، اردوگاه ، بهداشت و تغذیه ، مدیریت سوانح ، نجات و غیره برگزار می شود.
4. دوره های مربیگری : در سطوح مختلف و حسب نیاز کشور با مجوز سازمان برگزار می گردد .
5. دوره های باز آموزی و تمرینهای آمادگی و مانورها : هر سال حداقل دو بار باز آموزی مطالب مورد نیاز امدادگران به صورت کاربردی به اجرا در می آید . یکی از این دوره ها همزمان با هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی – مهر ماه هر سال - در سراسر کشور انجام می پذیرد و در نهایت با انجام یک مانور سراسری پایان می یابد. همچنین مانورهای امداد و نجات در دو بخش برون سازمانی –جهت ایجاد هماهنگی در مدیریت سوانح – و داخل سازمانی – جهت ایجاد هماهنگی بادستگاههای مربوطه به اجرا در می آید.
این سازمان همچنین از توانمندی بالایی برای برگزاری دوره های آموزشی بین المللی را داراست ، به طوری که تاکنون چندین دوره عالی بین المللی را در زمینه های جستجوی با سگهای تجسس ، پشتیبانی ( لجستیک ) ، برنامه ریزی راهبردی امداد سوانح و مربیگری جستجو و نجات ،امداد و نجات و غیره را در سالن مجهز سازمان برگزار کرد.
یکی دیگر از فعالیتهای آموزشی این سازمان برگزاری مسابقات امداد و نجات می باشد که سومین دوره این مسابقات جامع در شهریور ماه سالجاری در مرکز آموزشهای تخصصی نجات چاف از توابع شهرستان لنگرود و با شرکت حدود 750 نفر امدادگر و کادر و در پنج رشته تخصصی به احرا در آمد و مورد استقبال امدادگران سراسر کشور قرار گرفت.
ب-2 : فعالیتهای امدادی سازمان امداد و نجات در زمان سوانح غیر طبیعی :
1. برقراری پستهای امدادی بمنظور انجام کمکهای اولیه نجات و تخلیه مجروحین و انتقال آنان به مراکز درمانی در حوادث و سوانح
2. اعزام آمبولانس و ارسال دارو و لوازم اولیه مورد نیاز پست های امدادی ثابت و سیار
3. تاسیس و راه اندازی نقاهتگاههای مجروحین در مناطق تعیین شده با هماهنگی ارگانهای مربوطه
4. تشکیل پست های امدادی ضربت جهت نجات و تخلیه آسیب دیدگان
5. اسکان و تامین مایحتاج اولیه افراد برای مدت یک الی 6 ماه در اردوگاههای موقت جادری و یا اماکنی که دولت برای این منظور در اختیار جمعیت خواهد گذاشت .
6. ارائه خدمات امدادی به آوارگان و پناهندگان بر اساس وظایف تعیین شده و دستور العملهای هیئت اجرائی جمعیت
7. انجام سایر امور امدادی که دولت در زمان سوانح غیر طبیعی بعهده جمعیت محول خواهد کرد .
ب-3 : کمیته فرعی – تخصصی امداد و نجات : این کمیته به عنوان یکی از کمیته های نه گانه تخصصی کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی و براساس قانون تشکیل کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی ، مسئولیت سازمان امداد و نجات در قالبی فراسازمانی و با شرکت 17 وزارتخانه و سازمان در گیر در امر امداد و نجات از سال 1373 و با استناد به قوانین و مصوبات مربوطه هر ماه اقدام به تشکیل جلسه می دهد . یکی از عمده ترین طرحهای در حال انجام این کمیته ، طرح سیستم مدیریت بلایاDIS می باشد که پس از تکمیل توسط موسسه عالی علمی – کاربردی هلال ایران قادر خواهد بود اطلاعات مورد نیاز مدیران ستادی و عملیاتی امدادی کشور ، امکانات موجود و نیازهای منطقه آسیب را در اسرع وقت را در بستر GIS در اختیار قرار دهد .

<< آشنایی با سوابق و فعالیتهای سازمان امداد و نجات >>

مقدمه :

ماده 3 اساسنامه ی جمعیت هلال احمر به صراحت اعلام می دارد که اولین وظیفه ی جمعیت، ارائه ی خدمات امدادی در هنگام بر
وز حوادث و سوانح طبیعی مثل زلزله ، سیل و غیره در داخل و خارج از کشور است.این ماده همچنین ارائه ی کمک های اولیه در حوادث غیر مترقبه بوسیله امدادگران ، برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی مقابله با حوادث و سوانح و آموزش عمومی به منظور ترویج فرهنگ خود امدادی و ایمنی و ارسال کمک ها و اعزام عوامل امدادی و درمانی به سایر کشورها را از جمله وظایف اصلی این جمعیت بر می شمارد . از این قرار سازمان امداد و نجات به عنوان یکی از اصلی ترین و محوری ترین سازمانهای جمعیت هلال احمر با امکانات گسترده آموزشی ، عملیاتی ، مخابراتی ، هوایی – دریایی و نیروی انسانی با همکاری سازمان جوانان و داوطلبان و سایر واحدهای جمعیت، به تلاش در جهت نیل به اهداف فوق الذکر می پردازد.
حادثه خیزی کشور ایران
سرزمین جمهوری اسلامی ایران یکی از ده کانون حادثه خیز در جهان محسوب می شود . سوانحی چون زلزله ، سیل ، تغییرات اقلیمی و ناپایداریهای جوی و همچنین سوانح انسان ساخت نظیر هجوم آوارگان و پناهندگان ، تصادفات جاده ای و حوادث شیمیایی و صنعتی و غیره با فراوانی بسیاری در کشور وجود دارند ، بطوریکه از 43 نوع سانحه شناخته شده در جهان ، 32 نوع آن را می توان در ایران سراغ گرفت . وضعیت جغرافیایی ، شرایط زیست محیطی و پراکندگی جمعیتی ، تنوع و فراوانی بلایای طبیعی را افزایش داده است.
گزارش اثرات سوانح در جهان توسط فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر در سال 2001 میلادی انتشار یافته ، ایران را پس از چین ، هند ، بنگلادش در رتبه چهارم سانحه خیزترین کشورهای آسیایی قرار داده است.
مروری بر اطلاعات لرزه شناسی تاریخی کشور نشان می دهد که تقریباً 98 درصد کشور متأثر از مشکلات فیزیکی ، اجتماعی و اقتصادی متعاقب زلزله شده اند . وجود 17 گسل بزرگ فعال در کشور و قرار گرفتن روی کمربند آلپ – هیمالیا باعث شده که به طور متوسط هر سه ماه، شاهد یک زلزله زیر 5 ریشتر بوده و هر 8 ماه نیز شاهد یک زلزله بالای 5 ریشتر باشیم
سیل نیز خسارات اقتصادی زیادی در مناطق روستایی و شهری ، ببار می آورد . در طول دهه گذشته ، سیلهای متعددی نظیر سیل های وسیع در 18 استان کشور در پایان سال 1371 و اوایل سال 1372 و همچنین سیل نکا و گلستان در شمال کشور در سال 1378 و چندین سیلاب سهمگین دیگر باعث وارد آمدن خسارات سنگینی به اقتصاد منطقه و کشور شد.
کشور ما با قرار گرفتن در کمربند خشک جهان بطور مکرر دچار پدیده خشکسالی می گردد . خشکسالی بر تمامی قسمت های اکوسیستم کشور تأثیر می گذارد . این پدیده در هفت سال گذشته مناطق وسیعی از کشور از جمله استانهای جنوبی ، مرکزی و شرقی را متأثر کرده است ، فرسایش خاک ،‌لغزش زمین از جمله اثرات بارش های شدید بخصوص در مناطق کوهستانی است .
سوانح انسان ساخت نیز همگام با رشد صنعتی کشور در حال افزایش است . تصادفات جاده ای نیز در کشور به عنوان یک عامل مرگ و میر در حال فزونی است.
طبق گزارشهای اثرات سوانح در جهان، در نیمه ی دوم دهه 1990 ، ایران بیشترین تعداد پناهندگان را در بین کشورهای دنیا پذیرا بوده است . به عنوان مثال، هجوم بیش از یک میلیون آواره کرد عراقی در سال 1371 به مناطق غربی کشور ، عمده فعالیت های جمعیت هلال احمرا متوجه خود ساخت .
تاریخچه سازمان امداد و نجات
در خرداد ماه 1302 با وقوع زلزله ای در شرق خراسان و زلزله ای دیگر به فاصله 3 ماه بعد در سیر جان و کرمان و همچنین جاری شدن سیلاب های گسترده در همان سال در استانهای گیلان ، مازندران ، آذربایجان شرقی و اصفهان زندگی بسیاری از هموطنان به مخاطره افتاده و باعث تلفات و خسارات بسیاری شد در این سوانح، برای اولین بار نیروهای ارتش بعنوان عوامل حکومتی و با استفاده از نیرو و امکانات موجود به کمک آسیب دیدگان شتافتند و اولین استمداد ملی برای کمک به آسیب دیدگان در سطح کشور انجام گرفت. این استمداد حرفه ای برای سازماندهی تشکیلاتی جمعیت شیر و خورشید سرخ بود . از زمان تأسیس جمعیت در سال 1301 بیشترین عوامل امدادی جمعیت نیروهای داوطلب مردمی و جوانان بودند.
اولین آیین نامه ی خدمات امدادی در سال 1347 به تصویب هئیت مرکزی جمیعت رسید. بموجب این آیین نامه، مسئولیت ارائه ی خدمات امدادی درمانی به آسیب دیدگان جنگ و همچنین، ارائه ی خدمات امدادی به آسیب دیدگان سوانح و بلایای طبیعی در زمان صلح به عهده جمعیت محول شده بود. اولین تشکیلات رسمی امداد به صورت منظم، با استخدام نیروهای تمام وقت جهت ادارات سازمان مرکزی امداد کل و زیر نظر هیئت کمک به آسیب دیدگان که در واقع نقش سازمان امدادی ملی کشور را ایفا می کرد درسال 1350 آغاز بکار کرد.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و همراه با دگرگون شدن ساختار کلی جمعیت و جدا شدن بخش درمان ازفعالیت های آن، عمده ی وظایف جمعیت به خدمات امدادی سوانح ،جوانان و خدمات حمایتی معطوف شد . در سال 1360 بنا به ضرورت، یکبار دیگر ساختار تشکیلاتی امداد بر حسب وضعیت جدید و شرایط جنگ تحمیلی مورد تجدید نظر قرار گرفت . تربیت و تأمین نیروهای انسانی در زمینه های درمان ، فنی و خدماتی ، پشتیبانی و حمایت و ارائه ی خدمات امدادی به آوارگان مناطق جنگی و
مناطق بمباران شده نیز جزء خدمات جمعیت قرار گرفت . پس از آن بود که خدمات ارزنده ی جمیعت در عملیات گسترده ملی و بین المللی ، زلزله سال 69 گیلان و زنجان و بحران آوارگان عراقی در سال 1370 موجب گردید جمیعت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه ای را در بین جمیعت های صلیب سرخ و هلال احمر کسب نماید و به عنوان یکی از جمعیت های قدرتمند جهان در پاسخگوئی به سوانح مطرح گردد.
تشکیلات و نقش سازمان امداد و نجات
در سال 1379 ، با اضافه شدن واژه نجات به سازمان امداد ، وظایف این سازمان وارد مرحله ی نوینی شدو تغییراتی در نمودار تشکیلاتی و نیروی انسانی آن پدید آمد . هم اینک این سازمان از بخش های زیر تشکیل یافته است:
1- معاونت آموزش و برنامه ریزی : که دارای دوبخش مدیریت آموزش ومدیریت آماروبرنامه ریزی است.
2- معاونت عملیات : که در بردارنده ی چهار بخش مدیریت عملیات ، مدیریت پشتیبانی عملیات ، مدیریت امداد هوایی - دریایی و مدیریت ارتباطات رادیویی است.
3- معاونت پشتیبانی : که بخشهای مدیریت ترابری ، مدیریت امور اداری و مدیریت تدارکات را داراست
مروری اجمالی بر بخش های مهم تشکیل دهنده ی سازمان امداد و نجات و ظویاف اصلی هر کدام از این بخش ها شامل این موارد خواهد بود.
ترابری: امکانات موجود ترابری و حمل و نقل سازمان امداد و نجات، از نظر تعداد و نوع وسائط نقیله، یکی از ناوگان های بزرگ حمل و نقل کشو.ر در زمینه های امدادی محسوب می شود و با خرید های مستمر وسائط نقیله کاربردی نظیر وانت، آمبولانس و کامیون از نظر حمل و نقل و جابجایی محموله های امدادی برای عملیات درون مرزی و برون مرزی در حال حاضر بیش از 3000 دستگاه وسائط نقلیه امدادی در اختیار سازمان است

انبارها : بمنظور بهینه سازی کیفیت ارائه ی خدمات امدادی ، پایگاههای امداد و نجات با وسعت 000/200 متر مربع زیر بنا جهت پایگاه امدادی و انبار احداث شده است.
اطلاعات انبارهای مراکز استانها بر اساس یک برنامه ریانه ای به پایگاه مرکزی وصل می باشند و اطلاعات موجودی و تغییرات موجودی انبارها به صورت روز در اختیار حوزه ی سازمان امداد و نجات ( پایگاه مرکزی ) قرار می گیرد.
سیستم ارتباطات رادیویی : این سیستم که به عنوان سلسله ی اعصاب مرکزی سازمان در سوانح مطرح است ، درسال 1336برای اولین بار به خدمت گرفته شد در حال حاضر، شبکه ی ارتباطی جمیعت کشورمان یکی از قوی ترین مراکز امدادی در بین جمیعت های ملی منطقه محسوب می شود .
هم اینک سیستم ارتباطی را ه دور با بیش از 1000 دستگاه فرستنده و گیرنده ی ثابت و 140دستگاه سیّار کلیه ی مراکز استانها و نقاط دور افتاده و حادثه خیز با ایستگاه مرکزی در ارتباط هستند .
امداد هوائی :در حال حاضر سازمان امداد و نجات از سه فرزند هلیکوپتر ( از نوع 205) و تعداد 14 نفر نیروی متخصص در بخش مدیریت امداد هوائی- دریایی استفاده می کند . در 20 سال گذشته ، این واحد در عملیات های مختلف بیش از 6000 ساعت پرواز داشته است.
امداد دریایی : سازمان امداد و نجات با عنایت به ضرورت احساس شده در امر جستجو و نجات در دریا و سیلاب به تازگی اقدام به راه اندازی و تکمیل دو پایگاه امداد و نجات دریا و سیلاب در استانهای جنوبی ( بوشهر و بندرعباس ) نموده و همچنین تمهید مقدمات جهت استانهای شمالی کشور، در حال انجام می باشد.
امداد خواهران : این واحد از جمله فعالیتهای دارای پیشینه طولانی درسازمان امداد و نجات بوده و به عنوان مثال تنها در چهار سال اول دفاع مقدس (1358تا 1361 ) اقدام به برگزاری 310 دوره ی
آموزشی و تربیت 9500 امداد گر خواهر نموده و در سوانح بزرگی چون زلزله گیلان و زنجان در سال 1369 و 435 نفر از بانوان امدادگر در امر ارائه ی خدمات رفاهی – امدادی به آسیب دیدگان پرداخته اند . درطول ده سال اخیر، تعداد 24350 دوره آموزشی جهتحدود 710 هزار نفر از بانوان در زمینه امداد و کمک های اولیه برگزار شده و در بخش عملیات نیز به جز اشغال در امور امداد پزشکی ، انتقال مصدومین ، بهداشت ، پشتیبانی و تدارکات ، جدیداً این واحد وارد مقوله ی حمایتهای روانی از مصدومین و امدادگران شده و با انجام دوره ها و برنامه های مختلف، بر توان خود افزوده است .
امداد کوهستان : واحدهای عملیاتی امداد کوهستان از سال 1376 برای ارائه خدمات امدادی و جستجو در مناطق مختلف کوهستانهای تهران استقرار یافت و با بهره گیری از نیروهای داوطلب مجرب در قالب نیروهای کوهنوردی و درمانی، فعالیتهای خود را گسترش دادند . در طول مدت استقرار درمانگاه امدادی و بکارگیری نیروهای امدادی متخصص در منطقه ی توچال از سال 1378 تاکنون، به بیش از 6000 نفر خدمات مختلف امدادی ارائه شده و با تلاش مجدانه ی این نیروها ، آمار فوت شدگان کاهش محسوسی داشته است.
امداد جاده ای : این سازمان در راستای اهداف بشر دوستانه ی جمعیت از سالها قبل اقدام به ارائه خدمات در زمینه ی تصادفات جاده ای خصوصاً در محورهای پر تردد و پر حادثه کشور می نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز تعداد پایگاههای امداد جاده ای ثابت جمعیت از 3 مورد به 72 مورد رسیده است و سازمان، هر ساله در ایام زمستان و نوروز و سایر مواقع پر تردد ، اقدام به فعال سازی اکیپ های سیار و ثابت غیر پایگاهی می نماید .
فعالیتهای آموزشی سازمان امداد و نجات بخش مهم دیگری از فعالیتهای این سازمان را به خود اختصاص می دهد ، چرا که آموزش امداد و نجات یکی از محوری ترین فعالیتهای این سازمان، بویژه در زمانهای غیر بحرانی محسوب می شود و هدف از آن، ارتقاء سطح آمادگی ملی ، افزایش آگاهی عمومی از بلایا و همچنین، توان افزایی نیروهای همکار با جمیعت هلال احمر در امر پاسخگوئی به سوانح است به همین دلیل، آموزشهای مختلفی در سطوح مختلف پیش بینی شده تا با نیاز سنجی واحدهای آموزشی زیر نظر معاونت آموزشی و برنامه ریزی سازمان در سراسر کشور به مرحله اجرا در آیند.
همچنین، دوره های آموزشی استاندارد معاونت آموزش و برنامه ریزی سازمان امدادو نجات عبارتند از: دوره ی آموزشی کمک های اولیه و خود امدادی ، دوره ی آموزشی تکمیلی امداد و کمک های اولیه ، دوره های امداد – نجات تخصصی، دوره های مربیگری ،دوره های باز آموزی و تمرینات آمادگی و مانورها
سازمان امداد و نجات، همچنین از توانمندی بالایی برای برگزاری دوره های آموزشی بین المللی برخوردار است ، به طوری که تاکنون چندین دوره عالی بین المللی را در زمینه های جستجو با سگهای تجسس ، پشتیبانی ( لجستیک ) ، برنامه ریزی راهبردی امداد و سوانح ، مربیگری جستجو و نجات ، امداد و نجات را برگزار کرده است.
فعالیتهای امدادی سازمان امداد و نجات در زمان سوانح غیر طبیعی نیز شامل این موارد است :
برقراری پستهای امدادی به منظور انجام کمک های اولیه نجات و تخلیه مجروحین و انتقال آنان به مراکز درمانی در حوادث و سوانح ، اعزام آمبولانس و ارسال دارو و لوازم مورد نیاز پست های امدادی و ثابت وسیار،تأسیس و راه اندازی نقاهتگاههای مجروحین در مناطق تعیین شده با هماهنگی سازمانهای مربوطه،
تشکیل پست های امدادی ضربت جهت نجات و تخلیه آسیب دیدگان، اسکان و تأمین مایحتاج اولیه ی افراد برای مدت یک الی 6 ماه در اردوگاههای موقت چادری ویا اماکنی که دولت برای این منظور در اختیار جمعیت خواهد گذاشت ،ارائه ی خدمات امدادی به آوارگان و پناهندگان بر اساس وظایف تعیین شده و دستورالعملهای هئیت اجرائی جمعیت و انجام سایر امور امدادی که دولت در زمان سوانح غیر طبیعی به عهده جمعیت محول خواهد کرد.
سازمان امداد و نجات جمعیت مسئولیت کمیته ی فرعی – تخصصی امداد و نجات را نیز به عهده دارد . این کمیته به عنوان یکی از کمیته های نه گانه ی تخصصی کمیته ی ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی در قالبی فراسازمانی وباشرکت 17 وزارتخانه و سازمان درگیر در امر امداد و نجات از سال 1373 تشکیل شده است . یکی از عمده ترین طرحهای در حال انجام این کمیته ، طرح سیستم مدیریت بلایا DIS می باشد که پس از تکمیل توسط مؤسسه عالی علمی – کاربردی هلال ایران قادر خواهد بود اطلاعات مورد نیاز مدیران ستادی و عملیاتی امدادی کشور ، امکانات موجود و نیازهای منطقه آسیب را در اسرع وقت، در بستر GIS در اختیار قرار دهد.
اهم فعالیتهای سازمان امداد و نجات از تأسیس تا امروز
پس از تصویب اولین آیین نامه ی امدادی در سال 1347 ، اولین تشکیلات مستقل امدادی در جمعیت، بطور رسمی در سال 1350 آغاز به فعالیت نمود . فعالیتهای ترابری و خدمات و فنی این سازمان تا قبل از سال 1350 بجز آمبولانس ها و وسائط نقلیه ای که در مرکز اداری و بیمارستانها به خدمت گرفته شده بودند ،متکی بر پشتیبانی وامکانات نیروهای مسلح و استفاده از وسائط نقلیه ی بخش خصوصی بوده است اما پس ازآن، تا سال 1357 ،واحد ترابری سازمان دارای یک مرکز مستقل شد و تعداد وسائط نقلیه ی آن به 1941 دستگاه رسید.
اولین انبار امدادی نیز در سال 1350 با متراژ 12 هکتاراحداث شده اما تا سال 57 جمعیت حدود 4000 متر مربع انبار اختصاصی امدادی در تهران و تعدادی از مراکز استانها ( مشهد ، ارومیه ، شیراز ، اصفهان )احداث شد . واحد امداد هوایی نیز که از سال 50 با یک فروند هلی کوپتر تأسیس شده بود ،
تا سال 57 صاحب 5 فروند هواپیما و دو فروند هلی کوپتر و صاحب آشیانه ای اختصاصی در فرودگاه
مهر آباد شد.
توسعه بیمارستانها و درمانگاههای صحرایی این سازمان نیز ، در پیِ توسعه ی فعالیت های جمعیت در امر
درمان از سال 1350 آغاز شد و در اولین گام ، در کنار حضور این واحدهای سازمان در صحنه های حادثه ، یک واحد مجهز و کامل آن به ظرفیت حدود 200 تخت در خدمت حجاج بیت الله الحرام قرار گرفت . یک واحد بیمارستانی در داخل کشور نیز با ظرفیت حدود 300 تخت با تجهیزات کامل تأسیس شد که زیر نظر تیمهای تخصصی پزشکی در عملیات امدادی ، به ارائه ی خدمات درمانی به آسیب دیدگان می پرداختند.
ساختار سازمان امداد در سال 1354 با اصلاح اساسنامه ی جمعیت و با توجه به گسترش وظایف و خدمات آن در جهت ارایه ی کمک های اولیه امدادی به آسیب دیدگان سوانح مورد تجدید نظر قرار گرفت و علاوه بر تغییر ادارات سازمان امداد مرکزی، برای 62 مرکز استان و شهرستان حادثه خیز، ردیف های سازمانی ایجاد و تصویب شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 ساختار کلی جمعیت نیز دچار دگرگونی شد به طوری که تا سال 1359 که نام آن به جمعیت هلال احمر تغییر یافت بخش درمان که از مهم ترین فعالیت های جمعیت بود به طور کامل از آن جدا و به وزارت بهداری وقت واگذار شد .
به دنبال این اقدام ، وظیفة جمعیت به خدمات امدادی سوانح به عنوان محور و خدمات حمایتی – اجتماعی ، توانبخشی و جوانان محدود شد.
با شروع جنگ تحمیلی و بر اساس وظایف ملی و بین المللی ارائه ی خدمات امدادی به هنگام جنگ نیز در برنامه ی کاری آن منظور شد که شامل تربیت و تأمین نیروهای انسانی در زمینه های درمان ، فنی و خدماتی بود . همچنین پشتیبانی و حمایت و ارائه ی خدمات امدادی به آوارگان مناطق جنگی و مناطق بمباران شده از دیگر خدمات جمعیت بشمار می آید.
عمده فعالیت جمعیت در طول سالهای جنگ ، بصورت پشتیبانی بیمارستانهای صحرایی و تجهیز و اعزام و انتقال کادر پزشکی و امدادگران ویژه جبهه و تأمین خودروهای لازم و هلی کوپتر در شرایط اضطراری و خصوصاً تجهیز و اعزام آمبولانس بوده است.
در مجموع تعداد نیروهای امدادی اعزامی به جبهه از طرف جمعیت 700/95 نفر بوده اند . در بخش فعالیتهای ترابری درطول 8 سال جنگ تحمیلی ، خودروهای امدادی جمعیت تعداد 9230 مورد مأموریت در مناطق جنگی داشته اند . 34% آمبولانس ، 57% کامیون وتریلر و انواع خودرو سنگین و 9% سایر خودروهای سبک ، در این مأموریت ها شرکت داشتند.
امداد هوایی سازمان نیز در این دوران ، فعالیت مؤثر و کارآمدی داشته است. مرکز امداد هوائی باسه فروند هلی کوپتر، در مجموع طی سالهای جنگ تحمیلی (1359تا 1367) با 1768 سورتی پرواز به مدت 3429 ساعت به عملیات امدادی در جبهه ها پرداخته است . در دی ماه 1366 یک فروند از هلی کوپترهای امداد با 8 سرنشین حامل تیم پزشکان متخصص و جراح عازم منطقه بانه بود که دچار سانحه شده و پس از سقوط و انهدام ، 2 نفر از سرنشینان آن ، از جمله خلبان آن به شهادت رسیدند .
همچنین اسفند ماه 1366 با از سرگرفته شدن مجدد حملات هوایی رژیم بعثی عراق علیه شهرهای کشورمان در سطحی بسیار گسترده و بمباران و موشک باران مناطق مسکونی شهرها از جمله تهران ، نیروهای امدادی جمعیت برای نجات مصدومین و مجروحین و زیر آوارماندگان اقدامات مؤثری انجام داده اند.
جمعیت هلال احمر در طول سالهای دفاع مقدس تعداد 520 نفر امدادگر شهید ، 2100 نفر امدادگر مجروح و 320 نفر امدادگر آزاده تقدیم کرده است.
با پایان جنگ تحمیلی و آغاز دوران سازندگی کشور ، جمعیت ، آموزش عمومی و آمادگی آحاد جامعه و همچنین تقویت بنیه ی عملیاتی خود برای مقابله با سوانح و بلایای طبیعی رادربرنامه ریزی دراز مدت خود گنجاند.
اساساً بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تمرکز فعالیتهای جمعیت بر امور امدادی ازسال 1360 انبارهای امدادی توسعه یافت و در قالب یک طرح مطالعاتی و تحقیقاتی تحت عنوان شبکه ی پایگاههای امدادی ،جزء برنامه های دراز مدت جمعیت قرار گرفت. پایگاههایی که تاکنون مورد بهره برداری قرار گرفته اند ، جمعآً بالغ بر 000/200 متر مربع زیر بنا می باشند . در حال حاضر کلیه ی شبکه های امدادی مراکز استانها بر اساس یک برنامه رایانه ای به پایگاه مرکزی وصل می باشند .
فعالیتهای ترابری سازمان نیز بعد از انقلاب اسلامی ، خصوصاً با وقوع جنگ تحمیلی ، رشد سریعی یافت و با تکمیل مجتمع امدادی یافت آباد ، دارای ، مراکز متعددی شد و تعداد وسائط نقلیه آن به 3428 دستگاه رسید.
ترابری و حمل و نقل امدادی جمعیت در حال حاضر از نظر تعداد و نوع وسائط نقلیه ، یکی از ناوگان بزرگ حمل و نقل کشور در زمینه های امدادی محسوب می شود و برای عملیات درون مرزی و برون مرزی به حد خود کفایی رسیده است . در حال حاضرتعدادوسائط نقلیه ی امدادی جمعیت بر حدود 3000 دستگاه می باشد.
در بخش امداد هوایی نیز ، در حال حاضر ، 9 نفر نیروهای متخصص با سه فروند هلی کوپتر از نوع 205 مشغول خدمات امدادی هستند.
اما مهمترین موارد حضور سازمان امداد در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی را باید با حضور در دو عملیات گسترده ی ملی و بین المللی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ، یعنی زلزله سال 1369 مناطق گیلان و زنجان ، بحران آوارگان عراقی در سال 1370وزلزله بم در سال 1382 مرتبط دانست . حضور عملیاتی مؤثر و کارآمد نیروهای امدادی جمعیت بویژه در این سه سانحه و بحران بود که جایگاه ویژه ی جمعیت هلال احمر ایران در سطح جهان را برای اولین بار ، بعنوان یکی از جمعیت های شاخص جهان در زمینه امداد مطرح کرده است . حال  بعداز  مطالعه  تاریخچه ی این سازمان به مطالعه ی مباحثی از امداد وکمک های اولیه می پردازیم.

امدادوکمکهای اولیه

وسایل‌ کمک‌های‌ اولیه‌

تمام‌ محل‌های‌ کار، مراکز تفریحی‌، خانه‌ها و اتومبیل‌ها باید به‌ بسته‌های‌ کمک‌های‌ اولیه‌ مجهز باشند. بسته‌های‌ موجود در محل‌های‌ کار و مراکز تفریحی‌ باید با شرایط‌ قانونی‌ تطابق‌ داشته‌ باشند؛ همچنین‌ این‌ بسته‌ها باید به‌ خوبی‌ قابل‌ شناسایی‌ و به‌ راحتی‌ در دسترس‌ باشند. در مورد ماشین‌ یا خانه‌، یا می‌توانید یک‌ بسته‌ کمک‌های‌ اولیه‌ خریداری‌ کنید و یا خود اقدام‌ به‌ جمع‌آوری‌ وسایل‌ کمک‌های‌ اولیه‌ و نگهداری‌ آنها در یک‌ محفظه‌ تمیز و ضدآب‌ بکنید. تمام‌ بسته‌های‌ کمک‌های‌ اولیه‌ را باید در جای‌ خشک‌ نگهداری‌ کرد و به‌طور مرتب‌، آنها را بازرسی‌ و تکمیل‌ کرد تا وسایل‌ آنها همیشه‌ برای‌ استفاده‌ آماده‌ باشند.

مانور هایملیخ Heimlich Maneuver

مغز انسان در صورت نرسیدن اکسیژن، در فاصله 6-4 دقیقه دچار مرگ می‌شود. متأسفانه سالانه هزاران فر به این شکل زندگی خود را از دست می دهند. دو سوم از این افراد را کودکانی تشکیل می‌دهند که اغلب آنها سن زیر سه سال دارند، در عین حال این خطر همه را تهدید می‌نماید. حرکت تکنیکی و ساده هایملیخ شما را قادر می‌سازد تا در حد امکان، اشخاص را از خطر خفگی نجات دهید. با یادگیری این روش، حتی می‌توانید خود را نیز از خطر خفگی برهانید. فرد در حال خفگی نه می تواند صحبت کند و نه توانائی تنفس دارد، لذا به کمک شما سخت نیازمند است.

مراقبت و ارزیابی نوزاد تازه متولد شده:

شما به عنوان یک امدادگر باید بتوانید هنگام تولد یک نوزاد چگونه از او مراقبت کرده و چه نکاتی را در ارزیابی او مد نظر قرار دهید...

علائم حیاتی بدن انسان

بـه ضربان شریانها اطلاق میگردد که از موج فشاری که دررگــها سیر میکند پدید می آید. (نبض به سبب حرکت روبه جـلو خـون ایجاد نمی گـردد) سـرعـت ایـن مـوج در نـاحـیـه سـرخـرگ آئـورت ۵-۳ متـر در ثـانـیـه، در عـروق مـحیطی ازقـدرت آن کـاسـتـه شده اما به سرعتش افزوده می گـردد،

پانسمان‌

همیشه‌ باید زخم‌ را با پانسمان‌ بپوشانید. چون‌ این‌ کار از عفونت‌ پیشگیری‌ می‌کند. در موارد خونریزی‌ شدید، پانسمان‌ با فشار آوردن‌ بر روی‌ زخم‌، به‌ لخته‌ شدن‌ خون‌ کمک‌ می‌کند. در صورت‌ امکان‌، از یک‌ پانسمان‌ استریل‌ بسته‌بندی‌ شده‌ ، استفاده‌ کنید. در صورتی‌ که‌ به‌ پانسمان‌ استریل‌ دسترسی‌ ندارید، می‌توانید با هر پارچه‌ تمیز و بدون‌ کُرک‌، یک‌ پانسمان‌ موقتی‌ بسازید. خراش‌ها و بریدگی‌های‌ کوچک‌ را می‌توان‌ با پانسمان‌های‌ چسبدار پوشاند.

درآوردن‌ کلاه‌ ایمنی‌

بهترین‌ برخورد با کلاه‌های‌ ایمنی‌ محافظ‌ (مثل‌ کلاه‌ اسب‌سواری‌ یا کلاه‌ ایمنی‌ موتورسواران‌) آن‌ است‌ که‌ آنها را خارج‌ نکنیم‌؛ تنها زمانی‌ باید این‌ کلاه‌ها را خارج‌ کرد که‌ کاملاً ضرورت‌ داشته‌ باشد (مثلاً اگر نمی‌توانید راه‌ تنفسی‌ را برقرار کنید). اگر مجبور به‌ خارج‌ کردن‌ این‌ وسیله‌ هستید، در صورت‌ امکان‌ خود مصدوم‌ باید این‌ کار را انجام‌ دهد؛ در غیر این‌ صورت‌، شما باید به‌ کمک‌ یک‌ امدادگر اقدام‌ به‌ خارج‌ کردن‌ کلاه‌ ایمنی‌ کنید. مراقب‌ باشید که‌ در تمام‌ لحظات‌ سر و گردن‌ را نگه‌ دارید و سر را در امتداد ستون‌ فقرات‌ نگه‌ دارید.

علایم‌ حیاتی‌

ممکن‌ است‌ هنگام‌ درمان‌، مصدوم‌، نیاز به‌ ارزیابی‌ و کنترل‌ سطح‌ پاسخ‌دهی‌، نبض‌ و تنفس‌ داشته‌ باشد. همچنین‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد دمای‌ بدن‌ مصدوم‌ را هم‌ کنترل‌ کنید. علایم‌ حیاتی‌ می‌توانند در شناسایی‌ مشکلات‌ خاص‌ و تعیین‌ هرگونه‌ تغییر در وضعیت‌ مصدوم‌ به‌ شما کمک‌ کنند. کنترل‌ علایم‌ حیاتی‌ را به‌طور مرتب‌ ادامه‌ بدهید و یافته‌های‌ خود را در نمودار ثبت‌ مشاهدات‌، ثبت‌ کنید و آن‌ را به‌ امدادگران‌ گروه‌ پزشکی‌ که‌ مراقبت‌ از بیمار را بر عهده‌ خواهند گرفت‌، تحویل‌ دهید .

درآوردن‌ لباس‌های‌ مصدوم‌

به‌منظور معاینه‌ کامل‌ مصدوم‌، رسیدن‌ به‌ تشخیص‌ صحیح‌ یا درمان‌، ممکن‌ است‌ مجبور باشید تعدادی‌ از لباس‌های‌ وی‌ را درآورید. این‌ کار را باید با حداقل‌ مزاحمت‌ برای‌ مصدوم‌ و در صورت‌ امکان‌، با رضایت‌ وی‌ انجام‌ دهید. تا حد امکان‌ کمترین‌ تعداد لباس‌ها را خارج‌ کنید و به‌ آنها آسیب‌ وارد نکنید مگر آنکه‌ کاملاً ضرورت‌ داشته‌ باشد. اگر مجبور هستید که‌ لباس‌ مصدوم‌ را پاره‌ کنید، سعی‌ کنید این‌ کار را در امتداد درز شلوار یا آستین‌ انجام‌ دهید. سعی‌ کنید حریم‌ شخصی‌ مصدوم‌ را به‌ هم‌ نزنید و از مواجهه‌ او با سرما جلوگیری‌ کنید. اگر خارج‌ کردن‌ لباس‌ها، درد و ناراحتی‌ مصدوم‌ را بیشتر می‌کند، این‌ کار را متوقف‌ کنید.

انتقال‌ اطلاعات‌ و استفاده‌ از نمودارهای‌ ثبت‌ مشاهدات‌

پس‌ از فراخوانی‌ کمک‌های‌ پزشکی‌، سعی‌ کنید مطالبی‌ در مورد حادثه‌ و مصدوم‌ یادداشت‌ کنید تا بتوانید این‌ اطلاعات‌ را به‌ پرسنل‌ پزشکی‌ منتقل‌ کنید. نمودارهای‌ صفحه‌ بعد مثال‌هایی‌ از مشاهدات‌ خاص‌ (مثل‌ سطح‌ پاسخ‌دهی‌، نبض‌ و تنفس‌) را نشان‌ می‌دهند. شما باید در کنار مشاهدات‌ خود، یک‌ گزارش‌ نوشتاری‌ مختصر هم‌ تهیه‌ کنید. یک‌ گزارش‌ نوشتاری‌ که‌ به‌ زمانبندی‌ حوادث‌ می‌پردازد، ارزش‌ ویژه‌ای‌ برای‌ پرسنل‌ پزشکی‌ دارد. به‌ عنوان‌ مثال‌، طول‌ دوره‌ بی‌هوشی‌، مدت‌ تشنج‌، زمان‌ بروز هرگونه‌ تغییر در وضعیت‌ مصدوم‌ و زمان‌ هرگونه‌ مداخله‌ یا درمان‌ را یادداشت‌ کنید. گزارش‌ خود یا نسخه‌ کپی‌ آن‌ را به‌ کارکنان‌ گروه‌ پزشکی‌ یا گروه‌ خدمات‌ اورژانس‌ ارایه‌ کنید.

درمان و مراقبت های بعدی

اگر مجبور هستید برای‌ تعیین‌ هویت‌ مصدوم‌ یا یافتن‌ سرنخ‌هایی‌ درباره‌ وضعیت‌ وی‌، وسایل‌ شخصی‌ او را بگردید، این‌ کار را در برابر یک‌ شاهد قابل‌ اعتماد انجام‌ بدهید. اطمینان‌ حاصل‌ کنید که‌ تمام‌ لباس‌های‌ مصدوم‌ یا وسایل‌ شخصی‌ وی‌، همراه‌ با او به‌ بیمارستان‌ منتقل‌ می‌شوند و یا به‌ پلیس‌ تحویل‌ داده‌ شده‌اند.

معاینه‌ مصدوم‌

پس‌ از گرفتن‌ شرح‌ حال‌ و پرسش‌ درباره‌ علایم‌ مصدوم، باید شخص‌ را به‌طور مفصل‌ مورد معاینه‌ قرار دهید. طی‌ این‌ اقدام‌، ممکن‌ است‌ مجبور به‌ حرکت‌ دادن‌ مصدوم‌ یا خارج‌ کردن‌ لباس‌های‌ وی‌ باشید، اما اطمینان‌ حاصل‌ کنید که‌ او را بیش‌ از حدی‌ که‌ واقعاً ضروری‌ است‌، حرکت‌ نمی‌دهید. همیشه‌، معاینه‌ را از سر شروع‌ کنید و به‌ سمت‌ پایین‌ ادامه‌ دهید؛ این‌ روش‌ «سر تا پا» هم‌ به‌ خوبی‌ به‌ خاطر سپرده‌ می‌شود و هم‌ کامل‌ و جامع‌ است‌.

فوریتهای پزشکی

پیشگیری و درمان زخم بستر

زخمهای فشاری که به نام زخم بستر نامیده می شود در بیمارانی که به علتی دچار بی حرکتی شده اند عارضه ای مهم به شمار می رود.  علت عمده ایجاد زخم بستر مربوط به وجود فشار طولانی مدت بر روی پوست ومتعاقب آن عدم خونرسانی به این عضو است.

دفیبربلاتور خارجی خودکار ( AED )

دفیبربلاتور خارجی خودکار (AED) ، وسیله ای قابل حمل و سبک است که یک شوک الکتریکی را از خلال قفسه سینه به قلب وارد می کند. این شوک می تواند سبب متوقف نمودن ریتم غیرطبیعی شده و در هنگام ایست ناگهانی قلبی اجازه از سرگیری ریتم طبیعی را به قلب بدهد. ایست ناگهانی قلبی، قطع یکباره عملکرد قلب می باشد.

دفیبریلاتور چیست ؟

)سلولهای درون ماهیچه (عضلات قلبی، جریان الکتریکی را برقرار میسازد. برخی از سلولها در قلب (سلولهای ضربانساز)، مرتباً توسط خودشان شارژ (باردار) شده و باعث باردار شدن (شارژ شدن(دیگر سلولها نیز میشوند. جریان الکتریکی در درون ماهیچه قلبی در مسیر ویژهای جاری میگردد.

پارگی تاندون آشیل

پارگی این تاندون از شایعترین آسیبهای تاندونهای بدن است. ممکن است این پارگی کامل یا ناقص باشد و در ورزشهایی از قبیل فوتبال ، والیبال ، هندبال ، بسکتبال ، تنیس ، اسکواش بدمینتون و پرش اتفاق می افتد

تاریخچه اورژانس EMS

بعنوان تکنسین فوریتهای پزشکی ، شما به جمع افرادی می پیوندید که از سالها پیش ، مراقبت پزشکی را به انسانهای دیگر ارائه می دادند . در جنگها با استفاده ابتدایی از وسایل نقلیه ،‌آمبولانس های داوطلب سازماندهی می شدند وبه کشورهای دوردست می رفتند تا از زخمی ها در جنگ جهانی اول مراقبت کنند . در جنگ جهانی دوم ، ارتش ، یگانهای خاصی را برای ارائه مراقبت در میدان جنگ و آوردن زخمی ها به پایگاههای کمک رسانی که پرستار و پزشک داشتند تربیت  کرد .

با خدمات اورژانس 115 بیشتر آشنا شوید

بیماریها و حوادث اورژانس به مواردی اطلاق می گردند که در صورت عدم ارائه به موقع اقدامات امدادی - درمانی ، منجر به صدمات عضوی و یا جانی و نیز مشکلات روانی بیمار میشود. در کشورهای مختلف جهان برای کاستن از عوارض و مرگ و میر ناشی از بیماری ها و حوادث اورژانس، سیستمی موفق و کارآمد با عنوان " خدمات فوریت های پزشکی یا EMS" طراحی شده است که وظیفه این سیستم، ارائه خدمات درمانی بر بالین بیمار در موارد اورژانس و در صورت نیاز ، انتقال به مراکز درمانی است. این سیستم در ایران با عنوان فوریت های پزشکی 115شناخته می شود.

تروما یا ضربه سر،خطرناکترین وضعیت اورژانسی

تحقیقات نشان می دهد که تمام آسیب های مغزی به صورت آنی پس از وارد شدن ضربه ایجاد نمی شود. آسیب مغزی در اثر صدمات به دو صورت ظاهر می شود. آسیب اولیه و آسیب ثانویه می باشد. آسیب سر اولیه همان صدمه اولیه ای است که در اثر صدمه به مغز وارد می شود مثل کوفتگی مغز ، له شدگی ، پارگی عروق خونی. و آسیب ثانویه در طول چند ساعت تا چند روز پس از آسیب اولیه ایجاد می شود و علت آن تورم مغز و خونریزی است.

تروما به چشم قدامی

قسمت قدامی چشم شامل قنیه،اسکلرای قدامی،ملتحمه،عنبیه،عدسی و اتاق قدامی است. آسیب اپی تلیال قرنیه(سائیدگی قرنیه):آسیب سطحی که بعلت ترومای خفیف مانن خراشیدگی ،جسم خارجی،لنز تماسی و یا اسعه UV:سوختگی ناشی از اشعه بعلت آفتاب گرفتن،جوشکاری،صعود به ارتفاع ایجاد میشود.

تروماهای گوش خارجی

لاله گوش ممکن است در هنگام نزاع ، تصادفات اتومبیل و یا در میادین ورزشی بریده شده و یا حتی از سر جدا شود . از آنجایی که خون رسانی به گوش بسیار خوب است ، این ضایعات را می توان به خوبی ترمیم نمود . اگر لاله گوش کنده شده باشد ، با قرار دادن آن در سرم فیزیولوژیک سرد و تجویز مواد ضد انعقادی در دوران بعد از جراحی ، ممکن است بتوان آن را با موفقیت پیوند زد . پارگیهای لاله گوش را که پوست ، پری کندریوم و غضروف را در بر گرفته اند ، میتوان لایه به لایه دوخت . به علت خطر پری کندریت، غضروف نباید بخیه زده شود .

مسمومیت ها

بر اساس ماده یا دارویی که سبب مسمومیت می شود, علایم آنها نیز فرق می کند . پاره ای از نشانه های مسمومیت عبارتند از: * خواب آلودگی یا کما (در مسمومیت با مواد مخدر) * شکم درد , استفراغ و اسهال ( درمسمومیت با تحریک کنندگان روده ای )...

                                  حریق ونحوه مقابله با آن

روزانه هزاران حادثه آتش سوزی در اماکن عمومی- کارخانجات- مراکز صنعتی –خانه وغیره به وقوع می پیوندد که موجب خسارات جانی ومالی وضایعات اقتصادی فراوان می کردد .با توجه به پیشرفت علوم وصنایع در عصر جدید وزندگی ماشینی جلوگیری از وقوع هر گونه حریق وروبه رو شدن با خطر آتش سوزی ،نیاز به مطالعه وتحقیق در خصوص مسائل آتش نشانی وتجهیزات آن از قبیل وسایل ثابت ومتحرک ،انواع خاموش کننده وسیستم های اتوماتیک اعلام خطر واطفاءحریق دارد.

قبل از پرداختن به این مطالب بهتر است به تعاریف پاره ای از مفاهیم بپردازیم :

1- احتراق یا سوختن :  ترکیب ماده واکسیزن را احتراق می گویند .

2- حریق یا آتش : اگر احتراق با حرارت وروشنایی ودود همراه باشد آن را  حریق مکی گویند .

چگونگی به وجود آمدن آتش: برای ایجاد آتش وجود سه عامل موثر لازم وضروری است .

1-اکسیزن           2- وجود مواد سوختنی          3- ایجاد حرارت

تقسیم بندی آتش سوزی ها 

متخصصین سازمانهای آتش نشانی برای آنکه از نظر صحت عملیات اطفاءحریق (خاموش کردن آتش )دچار اشکال نگردد کلیه آتش سوزی ها را به چهر گروه تقسیم کرده اند.

گروه A شامل: مواد قابل اشتعال عادی یا فاده نمی شود)

گروه B شامل: آن دسته از مایعات قابل اشتعال : مانند مشتقات نفتی والکلها ونظایر آنها –که بهترین وسیله برای خاموش کردن آنها استفاده از خاموش کننده های دستی که حاوی پودر بی کربنات سدیم

وپتاسیم می باشند – استفاده از شن وماسه وکف وحتی در بعضی مواقع ا زپتوی خیس که باعث نرسیدن اکسیزن به حریق وحذف ضلع اکسیزن می شود.

گروه C : الکتریسته که در اثر ایجاد جرقه الکتریکی از دستگاه ها وتجهیزات الکترونیکی خراب به وجود می آید که ممکن است آتش سوزیهای گروه AوB را نیز به دنبال داشته باشد برای اطفاء دسته الکتریسیته ابتدا قطع جریان برق مهمترین کار است وسپس از خاموش کننده ها ی دستی محتوی کاز CO2 استفاده می شود

گروه D: یا گازها – دراثر نشت گاز مایع یا بخار گاز بوجود می آید .

روش مناسب در این گروه حذف ضلع مواد سوختنی است بوسیله جریان گازگروه فلزات قابل اشتعال که جزئی از دسته جامدات هستند مانند منیزیم –آلمنیوم- سدیم- پتاسیم وباریم که بهترین وسیله برای خاموش کردن آنها استفاده از شن وماسه خشک می باشد.

( رسیدن آب به فلزات باعث تولید گاز استیلین ودر نتیجه انفجار میشود)

#متن ذیل  جهت تصحیح بندهای گروه آتش اضافه گردیده است#

#در صورتیکه گروههای آتش ذیل را بر اساس استاندارد آمریکا فرض کنیم گروه K نیز به این گروهها اضافه خواهد شد #

#گروه K : که شامل مواد غذایی ، خوراکی در آشپزخانه می شود : مانند روغن و ...#

انواع وسایل خاموش کننده:

الف-  آب لوله کشی شهر ومخازن تحت فشار

ب - وسایل دستی مانند انواع کپسولها ی خاموش کننده

ج - وسایل ثابت وسیار ثابت مانند قرقره های آتش نشانی

 سیار مانند سطل های محتوی شن وسطل های آب

اقدامات ضروری به هنگام بروز آتش سوزی

در موقع آتش سوزی باید به نکات زیر توجه داشت

1-  در تمام مدت آتش سوزی خونسردی خود را حفظ کنید

2-  نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی را خبر کنید

3- در هنگام خبر کردن آتش نشانی هرگز نباید تردید کرد چون شماره اتش نشانی مشخص است

در موقع خبر دادن وقت را تلف نکنید وبا دقت آدرس منزل واسم کوچه را شماره خانه را ذکر کنید

4-  در محل آتش سوزی درها را بسته واز ورود هوای تازه به داخل جلوگیری کنید

5- در موقع آتش سوزی متوجه دود اکسید کربن باشید برای این کار پارچه نمداری را جلوی دهان وبینی خود قرار داده ونیم خیز حرکت کنید

6- درمورد آتش خشک آگر پمپ آب خاموش کننده دستی دارید بدون فوت وقت از آن استفاده کنید .

در صورت نبودن وسایل فوق از سطل آب یا جاروی خیس یا پتوی خیس استفاده کنید.

7-  همیشه به مرکز آتش وپایین شعله حمله کنید

8- درمورد آتش های چرب مانند روغن وبنزین وغیره به هیچ وجه از آب استفاده نکنید

زیرا در اینگونه آتش سوزی ها آب باعث پخش شدن آتش می شود

9-  اگر در اثر شدت حرارت بخاری ومشتعل شده باشد قبل از هر کاری منبع آن را ببندید.

10- اگر ماده مشتعل روی زمین راه بیفتد سعی کنید فورا با یک پتو خیس یا ماسه ویا خاک روی آن را بپوشانید .درمورد آتش سوزی های نفت وبنزین چون خیلی زود شعله ور می شود خونسردی خود را از دست نداده وبا دقت وسایل قابل اشتعالدیگر را از نزدیک آن دور کنید

11- اگر اتومبیل آتش گرفت از خاموش کننده دستی که در اتومبیل دارید استفاده کنید واگر ندارید از پتو یا خاک با کت برای خاموش کردن استفاده کنید معمولا چون آتش سوزی ها اتومبیل در اثر اتصالی سیمها برق شروع می شود  اگر می توانید سیمتهای باطری را قطع کنید

اگر کسی دچار آتش سوزی شد برای نجات او چه میتوان کرد ؟

به صورت خمیده وبا قراردادن دستمال مرطوب جلوی دهان وبینی وارد منطقه حریق شوید

(در خروجی را پیدا کنید اگر لباس فرد آتش گرفته اورا در پارچه غیر پلاستیکی یا پرده غیر پلاستیکی بپیچانید از روش غلتانیدن بروی زمین نیز می توان استفاده کرد اگر فرد بیهوش شده سریع اورا از منطقه دود وحریق خارج کنید با استفاده از یکی از روشهای حمل مصدوم (کولییا سینه خیز یا کششی)استفاده کنید

به فرد مصدوم اجازه ایستادن نمی دهیم ودر اسرع وقت اورا به نزدیک ترین مرکز درمانی می رسانیم.  

منابع:

www.emdadgar.com